Çfarë ka arritur bota deri tani në luftën kundër kancerit

Çfarë ka arritur bota deri tani në luftën kundër kancerit — një pasqyrë globale me statistika, përparime dhe perspektiva

Lufta kundër kancerit vazhdon të jetë një ndër sfidat më të mëdha shëndetësore me të cilën përballet njerëzimi. Por — përkundër rritjes së rasteve — përparimet ditët e fundit janë të rëndësishme: diagnostikimi më i hershëm, trajtime më efikase, jetëgjatësi dhe mbështetje më e mirë për pacientët. Në vijim gjen një panoramë me të dhëna globale, arritje konkrete, por edhe sfida që mbeten.

 Sa është situata aktuale në botë

• Sipas të dhënave më të fundit, në vitin 2022 u diagnostikuan rreth 19,98 milionë raste të reja kanceri në të gjithë botën. World Cancer Research Fund+1

• Në të njëjtin vit, vlerësohet se afro 9,7 milionë njerëz vdiqën për shkak të kancerit globalisht. American Cancer Society+1

• Por, për shkak të rritjes së popullsisë dhe plakjes demografike, pritet që deri në vitin 2050 të ketë më shumë se 35 milionë raste të reja kanceri në vit — një rritje prej afërsisht 75-77% krahasuar me 2022-ën. World Health Organization+1

• Kanceret që diagnostikohen më shpesh globalisht përfshijnë: kancerin e mushkërive, gjirit, zorrës (kolorektal), prostatës, dhe kanceret e sistemit respirator — ndërsa vdekjet më të mëdha shkaktohen kryesisht nga kanceri i mushkërive, zorres, mëlçisë dhe stomakut. World Health Organization+2Global Cancer Observatory+2

Pra — kanceri mbetet një sfidë globale, por përpjekjet e mëdha ndërkombëtare dhe progresi i mjekësisë po bëjnë ndryshime të dukshme.

Progresi në mbijetesë, diagnostikim dhe trajtime

🔹 Numri i mbijetuesve rritet

• Vetëm në Shtetet e Bashkuara, më 1 janar 2025 kishte 18.6 milionë njerëz që ishin diagnostikuar me kancer dhe kishin mbijetuar, duke përbërë rreth 5.5% të popullsisë totale. Cancer Progress Report+2OncLive+2

• Numri i mbijetuesve pritet të rritet edhe më tej: 22 milionë deri në 2035, sipas parashikimeve. AACR Journals+1

• Rreth gjysma e të mbijetuarve (në SHBA) jetojnë 10 vjet ose më shumë pas diagnozës, dhe 22% prej tyre jetojnë 20 vjet ose më shumë. Cancer Progress Report+1

Kjo tregon se kanceri — për shumë njerëz — po bëhet më shumë sëmundje e menaxhueshme se sa domosdoshmërisht fatale.

🔹 Vdekjet janë në rënie — për disa lloje

• Që prej fillimit të viteve 1990, tabela e vdekshmërisë nga kanceri në SHBA ka shënuar rënie; kjo ulje ka kursyer miliona jetë — sipas raporteve, më shumë se 4.5 milionë jetë janë shpëtuar që nga 1991 vetëm në SHBA. OncLive+1

• Për disa kancere — për shembull kanceret e gjirit, të zorrës apo disa lloje leukemie/limfome — diagnostikimi më i hershëm dhe trajtimet e përmirësuara kanë ndikuar ndjeshëm në uljen e mortalitetit. Cancer Progress Report+2The ASCO Post+2

🔹 Terapitë moderne: mjekësi precize, imunoterapi, zhvillim shkencor

• Një pjesë e madhe e përparimeve të fundit mund t’i atribuohen imunoterapive dhe terapisë së synuar. Sipas raportit më të fundit të American Association for Cancer Research (AACR) — shumica e terapisë së re të aprovuara ndërmjet 2024-2025 janë pikërisht barnave të synuara / imunoterapive. Binaytara+2Cancer Progress Report+2

• Kjo ka zgjidhur disa nga format më të rënda të kancerit — përfshirë kancere të rralla dhe agresive — dhe ka përmirësuar shumë shanset për mbijetesë. Worldwide Cancer Research+1

• Mjekësia moderne gjithashtu favorizon qasje të personalizuar, ku trajtimi përshtatet sipas profilit gjenetik/molekular të pacientit — duke e bërë trajtimin më efikas dhe me më pak efekte anësore. AACR Journals+2ResearchGate+2

 Si po përgatitet bota për sfidat e ardhshme

• Parashikimet tregojnë se nga 20 milionë raste vjetore, numri mund të rritet në afro 35 milionë deri 2050, për shkak të plakjes së popullsisë, rritjes demografike dhe faktorëve të rrezikut (duhan, obezitet, stil jete, ndotje). World Health Organization+1

• Shqetësim kryesor mbeten mjetet dhe qasja në trajtime efikase — në shumë vende të botës, mungesa e infrastrukturës, diagnostikimit dhe ilaçeve pengon shërimin.

• Por me kërkimet e vazhdueshme – si fushat e imunoterapive, bioteknologjisë, terapive gjenetike – ekziston shpresa reale që sëmundje që dikur ishin të pamëshirshme të bëhen të menaxhueshme ose edhe të shërohen.

 Përfundim: optimizëm me vigjilencë

Po, kanceri mbetet sfidë — por hapat që janë bërë në diagnostikim, trajtim dhe mbijetesë tregojnë se bota ka fituar beteja konkrete.

Sot, më shumë njerëz jetojnë me kancer në mënyrë që mund të quhet jetëgjatësi me cilësi, dhe numri i mbijetuesve rritet vazhdimisht. Në të njëjtën kohë, zhvillimet shkencore — nga imunoterapia tek mjekësia precize — hapin rrugë për trajtime më të efektshme.

Por për të fituar luftën në tërësi — nevojitet bashkëpunim global, akses i drejtë në trajtime, investime në kërkim dhe parandalim përmes edukimit dhe stilit të shëndetshëm të jetesës. N A